το απέραντο σκοτάδι του ανθρώπινου μυαλού

Πόση μαυρίλα, Θεέ μου, υπομένει ένας άνθρωπος αν τύχει να είναι διαφορετικός από τη μάζα!

Αυτός είναι ένας γενικός κανόνας βέβαια, αλλά λίγο παρακάτω θα μιλήσω πιο συγκεκριμένα. Για όποιον έχει μία «τερατώδη» διαφορά, αν ας πούμε το χρώμα της επιδερμίδας του είναι αλλιώτικο από το επιθυμητό, ή έχει κάποια αναπηρία ή δυσμορφία... η ζωή είναι σχεδόν εφιαλτική. Οι γονείς καταριούνται τη μοίρα τους, τα παιδιά στο σχολείο κοροϊδεύουν ή βιαιοπραγούν (τα μικρά, σε αντίθεση με ό,τι πιστεύεται, είναι κατά βάσει άσπλαχνα πλάσματα) κι έπειτα, στην ενήλικη ζωή, το στίγμα της διαφορετικότητας... θριαμβεύει! 

Ο «διαφορετικός» περιθωριοποιείται μεθοδικά, με αμέτρητους τρόπους. Κι αυτό συμβαίνει όχι μόνο σε χώρες σαν τη δική μας, τύποις ευρωπαϊκές, αλλά ακόμα και σε κάποια απ’ τα προηγμένα δυτικά κράτη.  

Έτσι έχει η κατάσταση, δυστυχώς. Τον «διαφορετικό» είναι σαν να τον φοβάται το σύνολο και προσπαθεί να τον εξοστρακίσει. 

Ο Καιάδας, η Ku Klux Klan, οι εξορκισμοί κι όλες οι άλλες επινοήσεις που συνθέτουν αυτό που ονομάζεται «ρατσισμός», λυπάμαι που το λέω αλλά, δεν εξαντλήθηκαν κατά το παρελθόν. Δύο είναι τα τινά για εκείνον που διαφέρει: να εξομοιωθεί ή αν αυτό δεν είναι εφικτό... να εξοντωθεί!

Εδώ ας μου επιτραπεί μια παρένθεση, ψυχαναλυτικού τύπου. 

Αυτό που θέλω να πω είναι πως η διαφοροποίηση είναι έμφυτη ανθρώπινη ανάγκη. Τι προσπαθεί, για παράδειγμα, να πετύχει ο έφηβος και κάνει ένα σωρό αλλοκοτιές με την εμφάνισή του, αν όχι να δηλώσει πως διαφέρει απ' τους υπόλοιπους; Και βέβαια, ο έφηβος συνήθως σέβεται κάθε τι το διαφορετικό. Αργότερα μόνο, όταν ο ίδιος είναι πια ένας αλλοτριωμένος ενήλικας που υπηρετεί με ευλάβεια το κατεστημένο, όταν μέσα του έχουν πολτοποιηθεί τα ιδανικά κι οι αξίες, όταν έχουν πεθάνει προ πολλού τα όνειρα, οι μεγάλες ιδέες, οι προσδοκίες, οι οραματισμοί και η ευρυγώνια σκέψη της νιότης, τότε πια ο άνθρωπος μάχεται το διαφορετικό με λύσσα! Γιατί; Γιατί πολύ απλά, ο ίδιος δε διαφέρει σε τίποτα, είναι ένα με το πλήθος. Προσπάθησε να διαφοροποιηθεί, αλλά απέτυχε παταγωδώς. Και μισεί θανάσιμα ό,τι εξαιρείται απ' τον κανόνα, γιατί του θυμίζει τη δική του προσωπική ήττα. Γι' αυτό. Ο ρατσιστής φυσικά έχει κι άλλους λόγους που είναι ό,τι είναι. Ένας απ΄ αυτούς λέγεται "κοινωνικός αποκλεισμός". Αλλά αυτό είναι ένα τελείως διαφορετικό ζήτημα. Ίσως μια επόμενη φορά... 

Θα ξαναγυρίσω λοιπόν στο θέμα της διαφορετικότητας από τη σκοπιά που ξεκίνησα να γράφω αυτό το κείμενο και θα ρωτήσω: νομίζετε πως τα παρουσιάζω κάπως τραγικά τα πράγματα; Καθόλου, σας βεβαιώ. 

Και για να το αποδείξω, θα πω δυο λόγια για μία ανεπαίσθητη διαφορετικότητα: την τύχη του να γεννηθεί κανείς αριστερόχειρας. Γιατί τύχη είναι, όπως κάθε φαινομενική ατυχία, άλλωστε.

Ας δούμε όμως το συγκεκριμένο «κουσούρι» από την επιστημονική του πλευρά. Ο εγκέφαλος, ως γνωστόν, διαιρείται σε δύο τμήματα, το δεξί και το αριστερό ημισφαίριο. Καθένα από τα δύο ημισφαίρια είναι υπεύθυνο για διαφορετικές λειτουργίες του σώματος και για άλλες αντιληπτικές ικανότητες. Επίσης, κάθε ημισφαίριο ελέγχει την αντίθετη πλευρά του σώματος, «χιαστί» δηλαδή, που σημαίνει πως το δεξί δέχεται ερεθίσματα και ταυτόχρονα ελέγχει τις κινήσεις της αριστερής πλευράς του κορμιού. Ομοίως, το αριστερό λαμβάνει και στέλνει πληροφορίες στο δεξί τμήμα του σώματος.

Ως προς την αντίληψη, στο αριστερό ημισφαίριο πραγματοποιούνται κυρίως οι λεκτικές, αναλυτικές και λογικές νοητικές διεργασίες. Από εκεί ορίζονται η ομιλία, η γραφή, η αντίληψη του λόγου και του χρόνου, η λεκτική μνήμη και η αναλυτική σκέψη. Στο αριστερό ημισφαίριο εκτελούνται οι διαδικασίες που σχετίζονται με τα μαθηματικά και τη γραμματική καθώς επίσης και με την ελεγχόμενη συμπεριφορά. Με λίγα λόγια, το αριστερό ημισφαίριο είναι το «λογικό» τμήμα του εγκεφάλου.

Το δεξί ημισφαίριο, αντίθετα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το «συναισθηματικό». Δεν είναι υπεύθυνο μόνο για την προσοχή, τη διάκριση ανάμεσα σε πολύπλοκους ακουστικούς τόνους, την οπτική αντίληψη του χώρου, την κατανόηση κάθε μεταφορικής έννοιας, τη συσχέτιση και τη σύνθεση των λεγομένων, τη μελωδία του λόγου, τη λεκτική και εξωλεκτική επικοινωνία και την οπτική μνήμη. 

Το δεξί ημισφαίριο είναι επίσης υπεύθυνο για το χιούμορ, την παρορμητική συμπεριφορά, τα αισθήματα, τις συγκινήσεις, τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την καλλιτεχνική έκφραση.

Τώρα, που οφείλεται το ότι κάποιοι εξ ημών χρησιμοποιούν το αριστερό χέρι τους για να γράψουν, η επιστήμη δεν το γνωρίζει. 

Η επιστήμη κακώς πιστεύουμε πως τα γνωρίζει όλα. Ελάχιστα γνωρίζει. Και για συγκεκριμένα ζητήματα δε γνωρίζει σχεδόν τίποτα. Οι σκιτζήδες της επιστήμης μόνο διατείνονται πως είναι πολύξεροι. Οι σοβαροί επιστήμονες λένε συχνά και άφοβα «δεν ξέρω». 

Για το θέμα της αριστεροχειρίας η επιστήμη υποθέτει πως υπάρχει γονιδιακό αίτιο, αλλά και πάλι αυτό δεν αποτελεί εξήγηση του φαινομένου. Άρα, δεν ξέρουμε γιατί, πάντως κάποιοι γεννιούνται αριστερόχειρες.

Όταν όμως ένας άνθρωπος γράφει με το αριστερό του χέρι, ακριβώς επειδή η δραστηριότητά του καθορίζεται από το δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου του, εκείνος δεν κινείται από τη λογική τόσο, όσο απ’ το συναίσθημα. Η γραφή του δεν είναι το ίδιο "ελεγχόμενη", γράφει δημιουργικά, ευφάνταστα. Αποτυπώνει στο χαρτί περισσότερο αυτά που νιώθει και λιγότερο όσα σκέφτεται. Είναι σε καλύτερη επικοινωνία με τον εσώτερο εαυτό του. Γράφοντας, λειτουργεί κυρίως με τη συναισθηματική νοημοσύνη του, που αν και καθυστερημένα πλέον αναγνωρίζεται ως τουλάχιστον ισάξια της διανοητικής νοημοσύνης.

Δυστυχώς, κάποιοι εξακολουθούν να παραμένουν προσκολλημένοι στις εγκληματικές ανοησίες της συμβατικής εκπαίδευσης που θέτει υπεράνω όλων τον ορθολογισμό. Δεν είναι σπάνια τα περιστατικά γονιών που προσπαθούν, ακόμα και στις μέρες μας, να επαναφέρουν το λιλιπούτειο αριστερόχειρα στο «σωστό» δρόμο. Παιδάκια με αυτό το «πρόβλημα» ενίοτε φτάνουν σε γραφεία παιδοψυχολόγων, γιατί οι ανάστατοι γονείς ψάχνουν εναγωνίως τη «λύση». Ας μην αναφερθώ καλύτερα στις περιπτώσεις που ασκείται βία στο παιδί για να αποβάλλει την «κακή» αυτή συνήθεια. Ή σε κάποιους απαίδευτους δασκάλους που θεωρούν πως ευεργετούν το μαθητή τους αν τυχόν του πάρουν χαμογελώντας το μολύβι απ’ το ένα χέρι και το τοποθετήσουν ευγενικά στο άλλο.   

Αν λοιπόν είστε δεξιόχειρες αλλά το παιδάκι σας πιάνει το μολύβι του με το αριστερό χέρι, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να μεριμνήσετε ώστε να διευκολυνθεί η καθημερινότητά του. 

Γιατί ο άδικος αυτός κόσμος, εκτός των άλλων, είναι και κατ' αποκλειστικότητα δεξιόστροφος. 

Στο εμπόριο ευτυχώς υπάρχει πια μια μεγάλη ποικιλία από αντικείμενα ειδικά σχεδιασμένα για αριστερόχειρες.
Ξύστρες, ψαλίδια, στυλό, χάρακες κι ό,τι άλλο βάζει ο νους σας είναι μεν κάπως πιο ακριβά από τα συνήθη, μπορούν όμως να βοηθήσουν το μικρό σας αριστερόχειρα να απολαύσει και να εξελίξει τη διαφορετικότητά του. Για αρχή, τα κατάλληλα κατασκευασμένα αυτά αντικείμενα, μαζί με τη δική σας εγκάρδια ενθάρρυνση, αρκούν.