1.12.13

τελευταίες παραδόσεις από τον «εσχατόγερο»

Εμμανουήλ Κριαράς (γεν. 28.11.1906)

«Επίστεψα πολύ στον έρωτα... Είναι αυτός που σε βοηθά να ζεις και να δημιουργείς. Είναι αυτό που λείπει ίσως σήμερα...»

«Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του.»

«Ο Έλληνας έχει τον "ηρωισμό" να θαυμάζει τους αρχαίους -χωρίς όμως να τους γνωρίζει, ούτε να τους καταλαβαίνει. Έτσι, γιατί τον βολεύουν...»

«Ενέχει μια μεγάλη αλήθεια η ρήση "μαζί τα φάγαμε". Υπό την έννοια της νοοτροπίας που έχει επικρατήσει. Λείπει η εθνική αλληλεγγύη και επικρατεί -ακόμα και σήμερα εν μέσω αυτής της ανθρωποφονικής κρίσης- το ατομικό συμφέρον».

«Οι ανάξιοι επιπλέουν σ΄ όλους τους τομείς.»

«Όταν δεν ευτύχησαν κοντά σε καλούς δασκάλους... πρέπει να ευτυχήσεις σε καλούς δασκάλους!»

«Η πολιτική μας ζωή οδηγείται σε συντηρητισμό κι αμφιβάλλω αν θα μπορέσει σύντομα να ανακάμψει. Είναι η κρίση σε συνδυασμό με την έλλειψη παιδείας.»

«Βιώνουμε την έσχατη πλέον ανάγκη ανόρθωσης της παιδείας. Είναι όμως η υλιστική κατεύθυνση της παιδείας. Με την τεχνολογία τα ανθρωπιστικά γράμματα υποτιμούνται κι έτσι δημιουργείται μια ανισορροπία...»

«Η αρχή είναι η παιδεία. Ένας λαός προάγεται όταν έχει προηγμένη παιδεία.»   

«Δεν ήταν ποτέ λύση η τρομοκρατία. Εκτός αν εννοείτε την τρομοκρατία των ισχυρών της γης, την τρομοκρατία του κεφαλαίου και του υλισμού. Όχι, με την άλλη -αυτήν τη μεμονωμένη, των αγανακτισμένων παιδιών- φοβάμαι ότι η εκτροπή καραδοκεί. Δεν απέχει πολύ η όποια εκτροπή από τα έσχατα αυτά φαινόμενα απόλυτου συντηρητισμού στα οποία πολιτικά ασυνείδητα καταφεύγουν οι άμυαλοι απογοητευμένοι.»

«Απορούμε τι πρέπει να πράξουμε. Να υπομένουμε. Μια λύση είναι εσείς να μιλάτε. Να λέτε πάντα αυτό που πιστεύετε... Και να πληροφορείτε σωστά. Μη δέχεσθε να γίνετε όργανα του οποιουδήποτε. Εξαγοράζονται πλέον εύκολα οι άνθρωποι...»

«Οι νέοι να μην φεύγουν στο εξωτερικό. Να μάθουν να επιμένουν και να υπομένουν. Χάνουμε το αίμα μας ως έθνος με τη φυγή των νέων. Να μείνουν εδώ, να δουλέψουν, να αγαπήσουν την εργασία, να μην απεργούν. Ειδικά οι δάσκαλοι, οι γιατροί...»

«Έζησα και το κραχ του ΄29 αλλά ήταν αλλιώς τότε... Τώρα είναι διαφορετικά. Συνδυάζεται με την παγκοσμιοποίηση. Το κοινωνικό πρόβλημα είναι προϊόν της ευημερίας. Προϋπάρχει λοιπόν της οικονομικής κρίσης. Αυτό που ζούμε τώρα θα προτιμούσα να μην το είχα προλάβει, να μην το είχα ζήσει.»

«Δεν επεπόθησα ξέρετε τόσο μακρύ βίο... Έγινε. Δεν θέλω πια άλλο να ζήσω.»

«Επιθυμία μου είναι πλέον να μη ζήσω. Είναι βάρος πια η ζωή μου.»

«Κουράστηκα πια. Δεν θέλω άλλο να ζω για να βλέπω αυτή την κατάσταση.»

«Ερωτεύτηκα πολύ. Έζησα όλη μου τη ζωή ερωτευμένος. Με την κυριολεξία του όρου. Με συγκίνηση.»

«Ο έρωτας για τη ζωή και την εργασία, ο έρωτας για τη δημιουργία, δεν υπάρχει πια. Οπότε, σας ευχαριστώ για τις ευχές και τα δώρα αλλά... είναι πλέον περιττά. Και η εποχή μας δεν το θέλει το περιττό.».

«Στη ζωή μου έκαμα αυτό που θεωρούσα καθήκον μου»

«Το μόνο ιδανικό που απέμεινε είναι ίσως ο Έρωτας. Υπό την έννοια της αέναης επιδίωξης του ιδανικού...»
 
 
Ο Εμμανουήλ Κριαράς συμπλήρωσε προχθές εκατόν εφτά χρόνια ζωής. Είναι άρα η γηραιότερη προσωπικότητα στην Ελλάδα. Υπήρξε όλα του τα χρόνια ένας πνευματικός άνθρωπος με τεράστιο έργο και γι αυτό, με κάμποσους εχθρούς. Μελέτησε, δίδαξε, έγραψε, παίδεψε το μυαλό του συνεχόμενα για περισσότερο από έναν αιώνα. Πλέον, θέλει να ησυχάσει. Τον καταλαβαίνω απόλυτα και του εύχομαι έναν ήρεμο θάνατο, το συντομότερο δυνατόν.