30.4.14
29.4.14
Ἀκοῦμε.
Ἀκοῦστε. Ἐγὼ εἶμαι ὁ
γκρεμιστής, γιατί εἶμ᾿ ἐγὼ κι ὁ
κτίστης,
ὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστης.
Καὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέρι.
Στοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέρι.
Κι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός, τοῦ χαλασμοῦ πατέρας,
πάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέρας.
Ἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος, ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτης·
τοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής, κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτης
καὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκι
τὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά, γῆ χέρσα τὸ χωράφι.
Κάλλιο φυτρῶστε, ἀγκριαγκαθιές, καὶ κάλλιο οὐρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκῶστε, πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοι,
καί, δυναμίτη, βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμα,
παρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ ψέμα.
Τῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμια
ξανάρχεται. Καλῶς νὰ ’ρθῆ. Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμια.
Εἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο το ’χει
τὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχι
δὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς, καὶ πάει κι ὅλο προσμένει
τὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται, καὶ μία ντροπὴ τὸ δένει.
Μὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσω,
καὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσο.
Τάχα ποιὸς μάγος, ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλι
καὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλι,
καὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξω,
καὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ, μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξω;
Καβάλα στὸ νοητάκι μου, δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστε
γκρικάω, βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή: Γκρεμίστε!
ὁ διαλεχτὸς τῆς ἄρνησης κι ὁ ἀκριβογιὸς τῆς πίστης.
Καὶ θέλει καὶ τὸ γκρέμισμα νοῦ καὶ καρδιὰ καὶ χέρι.
Στοῦ μίσους τὰ μεσάνυχτα τρέμει ἑνὸς πόθου ἀστέρι.
Κι ἂν εἶμαι τῆς νυχτιᾶς βλαστός, τοῦ χαλασμοῦ πατέρας,
πάντα κοιτάζω πρὸς τὸ φῶς τὸ ἀπόμακρο τῆς μέρας.
Ἐγὼ ὁ σεισμὸς ὁ ἀλύπητος, ἐγὼ κι ὁ ἀνοιχτομάτης·
τοῦ μακρεμένου ἀγναντευτής, κι ὁ κλέφτης κι ὁ ἀπελάτης
καὶ μὲ τὸ καριοφίλι μου καὶ μὲ τ᾿ ἀπελατίκι
τὴν πολιτεία τὴν κάνω ἐρμιά, γῆ χέρσα τὸ χωράφι.
Κάλλιο φυτρῶστε, ἀγκριαγκαθιές, καὶ κάλλιο οὐρλιάστε, λύκοι,
κάλλιο φουσκῶστε, πόταμοι καὶ κάλλιο ἀνοῖχτε τάφοι,
καί, δυναμίτη, βρόντηξε καὶ σιγοστάλαξε αἷμα,
παρὰ σὲ πύργους ἄρχοντας καὶ σὲ ναοὺς τὸ ψέμα.
Τῶν πρωτογέννητων καιρῶν ἡ πλάση μὲ τ᾿ ἀγρίμια
ξανάρχεται. Καλῶς νὰ ’ρθῆ. Γκρεμίζω τὴν ἀσκήμια.
Εἶμ᾿ ἕνα ἀνήμπορο παιδὶ ποὺ σκλαβωμένο το ’χει
τὸ δείλιασμα κι ὅλο ρωτᾷ καὶ μήτε ναὶ μήτε ὄχι
δὲν τοῦ ἀποκρίνεται κανείς, καὶ πάει κι ὅλο προσμένει
τὸ λόγο ποὺ δὲν ἔρχεται, καὶ μία ντροπὴ τὸ δένει.
Μὰ τὸ τσεκοῦρι μοναχὰ στὸ χέρι σὰν κρατήσω,
καὶ τὸ τσεκοῦρι μου ψυχὴ μ᾿ ἕνα θυμὸ περίσσο.
Τάχα ποιὸς μάγος, ποιὸ στοιχειὸ τοῦ δούλεψε τ᾿ ἀτσάλι
καὶ νιώθω φλόγα τὴν καρδιὰ καὶ βράχο τὸ κεφάλι,
καὶ θέλω νὰ τραβήξω ἐμπρὸς καὶ πλατωσιὲς ν᾿ ἀνοίξω,
καὶ μ᾿ ἕνα Ναὶ νὰ τιναχτῶ, μ᾿ ἕνα Ὄχι νὰ βροντήξω;
Καβάλα στὸ νοητάκι μου, δὲν τρέμω σας ὅποιοι εἶστε
γκρικάω, βγαίνει ἀπὸ μέσα του μιὰ προσταγή: Γκρεμίστε!
«ὁ γκρεμιστής», Κ. Παλαμάς
28.4.14
μια απλή μορφή συμμετοχής σε μια ωραία προσπάθεια εθελοντών πολιτών
η αγγελία του Συλλόγου, λέει:
Δεχόμαστε με χαρά αντικείμενα που δεν σας εξυπηρετούν πια και θα θέλατε να μας δωρίσετε.
Xρειαζόμαστε ρούχα, παπούτσια, τσάντες, διακοσμητικά αντικείμενα, χριστουγεννιάτικα/ πασχαλινά είδη, βιβλία, cd, dvd, κοσμήματα, λουράκια/μπωλάκια/ σπιτάκια του κατοικιδίου σας που δεν χρειάζεστε πια.
Μπορείτε να μας στείλετε ένα mail στο info@zeil.gr και να αναφέρετε σε ποια περιοχή είστε, ώστε να κανονίσουμε με κάποιον εθελοντή την παραλαβή τους.
Ευχαριστούμε!
Επίσης, θα μας ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες κρεμάστρες, σταντ αλλά και άλλου είδους προθήκες αντικειμένων προκειμένου να στήσουμε σωστά τα πράγματά μας.
Επίσης, θα μας ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες κρεμάστρες, σταντ αλλά και άλλου είδους προθήκες αντικειμένων προκειμένου να στήσουμε σωστά τα πράγματά μας.
Παρακαλούμε πολύ, σε περίπτωση που δωρίσετε ρούχα, θα πρέπει να είναι πλυμένα και σιδερωμένα και όχι φθαρμένα.
Περισσότερες πληροφορίες για τη δράση του Συλλόγου, τις ανάγκες και τους τρόπους που μπορεί να βοηθήσει όποιος θέλει: ιστότοπος και σελίδα στο Facebook
27.4.14
Nili alone (with God)
01.02.2006 - Στα δραματικά γεγονότα στην Amona, η Nili, μια 17χρονη Εβραιοπούλα μονάχη της αντιστάθηκε σ' έναν ολόκληρο στρατό! Το στιγμιότυπο απαθανάτισε ο φωτογράφος του Associated Press, Oded Balilty
"Με
βλέπετε μόνη μου σ' αυτή τη φωτογραφία, μία εναντίον πολλών, αλλά αυτή
είναι απλώς μία οφθαλμαπάτη, πίσω απ' όλους αυτούς στέκεται ο πρωθυπουργός,
πίσω από μένα όμως, στέκεται ο Κύριος", αυτά δήλωσε η Nili αργότερα, όταν δηλαδή η φωτογραφία της είχε ήδη
αποσπάσει το βραβείο Pulitzer. Το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο στην παμπάλαια αυτή διαμάχη, εδώ δεν έχει καμία σημασία. Σημασία έχει πως η γενναία κοπέλα, με τη βοήθεια του Θεού, επέζησε απ' τον
άγριο ξυλοδαρμό που της στοίχισε ο ηρωισμός της και πλέον πόζαρε υγιής, αρτιμελής
και χαμογελαστή, κρατώντας τη φωτογραφία που θα καμαρώνουν μια μέρα τα παιδιά της, μετά τα εγγόνια
της, έπειτα τα δισέγγονα και πάει λέγοντας...
Θεοφάνεια
φωτο: Γιατροί Χωρίς Σύνορα
Μια σπίθα της Θείας Θέλησης ενυπάρχει σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα και είναι σημαντικό να διαθέσετε χρόνο να την ψάξετε εντός σας, μέχρις ότου τη βρείτε. Είναι εκεί, δεν αποτελείτε εξαίρεση. Εξάλλου, τι σημαίνει να ακολουθήσετε τη θέληση του Θεού; Ασφαλώς, δε σημαίνει να ακολουθήσετε τη θέλησή Του, όπως την ορίζει κάποια εξωτερική αυθεντία.
Barbara Ann Brennan
Χέρια Όλο Φως - εγχειρίδιο εσωτέρας θεραπευτικής
μτφ. Μάνος Νομικός
εκδ. Έσοπτρον - 3η έκδοση, 2001
σελ. 326
26.4.14
24.4.14
22.4.14
Femen VS FN
photo ©
Jacob Khrist
22.04.14 - Champs-Elysées, Paris
Είκοσι τρεις γυμνόστηθες ακτιβίστριες της Femen λογοδοτούν στον Νόμο
έξω απ' το ξενοδοχείο εντός του οποίου η Marine Le Pen,
δικηγόρος, επικεφαλής της γαλλικής ακροδεξιάς,
πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος Front National (Εθνικό Μέτωπο) και ευρωβουλευτής,
παρουσιάζει τους υποψήφιούς της για τις προσεχείς ευρωεκλογές.
Οι κοπέλες, που συγκεντρώθηκαν από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ειδικά για αυτή τη δράση,
αφού παρέλασαν με υψωμένες τις γροθιές τους
φωνάζοντας συνθήματα εναντίον της φασιστικής επιδημίας στην Ευρώπη,
όπως ήταν αναμενόμενο, συνελήφθησαν.
Ωστόσο, το μήνυμά τους έφτασε στα πέρατα του πλανήτη.
Oscar Pistorius: το φαινόμενο!
ο εικοσιοκτάχρονος εκ γενετής ανάπηρος Νοτιοαφρικανός παραολυμπιονίκης
έχει τέτοια θέληση που κατάφερε να γίνει "ο πιο γρήγορος επί γης χωρίς πόδια"
άγγελος στη μορφή, άβυσσος στην ψυχή, διάνοια στο μυαλό!
επίσης και κατηγορούμενος για εκ προθέσεως δολοφονία
δες τη συντριβή...
πάει καιρός που θαυμάζω τις εκφραστικές τεχνικές του
και σήμερα διάβασα πως έκανε λέει ιδιαίτερα μαθήματα υποκριτικής
προκειμένου να "καθαρίσει" στο δικαστήριο...
ένα καλά φρουρούμενο μονοπώλιο
Οι πολύ συγκεκριμένοι τρόποι με τους
οποίους το κυρίαρχο προστατευτικό
σύστημα αποδεικνύεται ανεπαρκές, αποτελούν και το επίκεντρο
των καταγγελιών εναντίον του κράτους, από
άτομα που αποκαλούνται «αναρχικοί».
Διότι αυτά τα άτομα κατέχουν πως όταν το κράτος μονοπωλεί τη χρήση βίας, τιμωρώντας όσους παραβιάζουν το μονοπώλιό του, και όταν το κράτος παρέχει προστασία για όλους αναγκάζοντας κάποιους να αγοράσουν προστασία για άλλους, τότε παραβιάζει τους ηθικούς περιορισμούς σχετικά με το πώς τα άτομα πρέπει να αντιμετωπίζονται.
Συνεπώς, συμπεραίνουν ότι το ίδιο το κράτος είναι εγγενώς ανήθικο. Αν το κράτος δικαιούται υπό ορισμένων συνθηκών να τιμωρήσει, όπως πράγματι κάνει, όσους καταπατούν δικαιώματα άλλων, με ποια λογική αυτο-εξουσιοδοτείται να απαγορεύει την αυτοδικία στους φιλήσυχους πολίτες, των οποίων τα δικαιώματα καταπατά;
Robert Nozick
Anarchy, State & Utopia
σελ. 51
εκδ. Blackwell, 1997
(δική μου απόδοση στα ελληνικά)
και σε μία μη υγιή Δημοκρατία;
Οι θεωρητικοί της κοινωνίας των πολιτών τονίζουν την ανάγκη κοσμιότητας και αυτοσυγκράτησης σε μία υγιή Δημοκρατία, αλλά αρνούνται ότι η αγορά ή η πολιτική συμμετοχή επαρκεί για να διδάξει αυτές τις αρετές. Αντιθέτως, οι αρετές της αμοιβαίας υποστήριξης διδάσκονται στις εθελοντικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών - εκκλησίες, οικογένεια, συνδικαλιστικούς φορείς, εθνικούς ομίλους, συνεταιρισμούς, συλλόγους για την προστασία του περιβάλλοντος, συνοικιακούς συλλόγους, ομάδες υποστήριξης, φιλανθρωπικές οργανώσεις.
Will Kymlicka
Η Πολιτική Φιλοσοφία της Εποχής μας
εισ. & μτφ. Γρηγόρης Μολύβας
εκδ. Πόλις, 2005
σελ. 426
21.4.14
μια ζωγραφιά λόγω της ημέρας...
Μέρα που είναι σήμερα, είπα κι εγώ να κάνω μια αναφορά Αλλά την ασχήμια δεν την μπορώ με τίποτα, οπότε αναζήτησα -ποιον άλλο;- τον Αποστόλη. Είχα να τον δω καιρό και διαπίστωσα πως αρχίζει και γερνάει το αγόρι. Εκτός αυτού, θέλει κάμποση δουλίτσα γιατί οι Λόγοι του είναι άστα να πάνε. Θα πήγαινα ευχαρίστως να τον έβρω, να του κάνω μερικά ιδιαίτερα, αλλά εκ των συνθηκών δεν δύναμαι.
Οπότε, όμορφε, τσάκω μερικά tips τζάμπα κι εξ' αποστάσεως:
1. Πέρνα το μαλλί ένα γκριζάκι, πλέον το χρειάζεσαι! Και μην ακούσω αηδίες του τύπου οι άντρες δε βάφονται. Είσαι δημόσιο πρόσωπο, δε μπορεί να βγαίνεις σαν τη γιαγιά σου!
2. Έπειτα, πες της γυναίκας σου να σου βάζει κονσίλερ όποτε είναι να εμφανιστείς, γιατί έχεις κάτι κύκλους, μάτια μου... εσύ κι ο Χρήστος Πάρλας!
3. Και κλάδεψε λίγο το μουσάκι. Δεν πας για παπάς.
4. Άλλο: Όταν μιλάς, τη φωνή να τη βγάζεις πιο μπάσα. Ακούγεσαι σαν έφηβος που κάνει κοκοράκια.
5. Επίσης, προκαλείς ανασφάλεια έτσι που τα λες, πράγμα όχι καλό! Μοιάζεις να μην τα εννοείς τα λόγια σου, πως αμφιβάλλεις κι εσύ ο ίδιος. Στο τέλος άρα κάθε πρότασης θέλω στόμφο, σα να βαράς το χέρι στο τραπέζι καθώς λες "σκασμός, τώρα μιλάει ο άντρας!". Καλά, δε λέμε να το παρακάνεις, γιατί είσαι που 'σαι φασίστας, μην τρομοκρατείς τους συγκεντρωμένους. Κατάλαβες, να αποπνέεις σιγουριά θέλουμε, όχι να πέφτουνε λιπόθυμοι.
6. Πάρε και δες ομιλίες του Αντώνη (του Σαμαρά). Βάλε και δες και του Νίκου (του Δένδια). Ρήτορες, όχι αστεία! Και ιδεολογικά έχετε μεγάλη εγγύτητα. Καθώς θα βλέπεις λοιπόν, σταμάταγε το βίντεο και κάνε τις πρόβες σου. Αν ασχοληθείς αρκετά, οπωσδήποτε θα δεις μεγάλη βελτίωση.
7. Άμα περνάει το κοριτσάκι το ζουρμπουλούδικο από μπροστά σου, να προσέχεις λίγο πως το κοιτάς, τουλάχιστον όταν σε παίρνουνε οι κάμερες.
8. Μισή ώρα σ' άκουγα να μιλάς, άμα μου πεις τι θυμάμαι, δε θυμάμαι τίποτα. Ντάξει, όλοι οι πολιτικοί μαλακίες λένε, αλλά φρόντισε μες στις άνευ νοήματος γενικότητες που σου 'πανε να λες, να πετάς και κατιτίς πιασάρικο, να το θυμάται ο άλλος φεύγοντας. Να φτάνει σπίτι, να τον ρωτάει η γυναίκα του, να έχει κάτι να της πει πως είπες. Με πιάνεις;
Αυτά προς το παρόν, χαρά μου. Κι όπως είπαμε, θες δουλειά. Μη χαλαρώνεις! Σε παρακολουθώ εγώ.
20.4.14
λοιπόν δάσκαλε, τι να κάνουμε;
graffiti σε billboard στην Ε94 Αττική Οδό - Interzones Playground
Το ερώτημα "τι να κάνουμε;" προβάλλει κι επιβάλλεται. Κι η απάντηση; Τι να κάνουμε; Να παίξουμε το παιχνίδι, ρευστοποιώντας ό,τι υπάρχει και γίνεται. Νέα ερώτηση: η απάντηση είναι ικανοποιητική; Απάντηση: όχι. Ωστόσο, έχουμε να χτίσουμε ένα ύφος ζωής, να στήσουμε ένα παιγνίδι για θνητούς. Τι να κάνουμε;
Αυτό που κάνουμε. Αυτό που μας διατάζει να κάνουμε η θεολογική και χριστιανική ηθική, που έγινε ανθρωπιστική και ειδωλολατρική, έπειτα σοσιαλιστική και υπερμοντέρνα. Αλλά, η ηθική δεν υπάρχει. Τι να κάνουμε; Αυτό που υπαινίσσονται οι παρεκκλίνοντες κι οι επαναστατημένοι, οι αμφισβητίες, οι εναντιωμένοι, οι ανατρεπτικοί και οι παραβάτες.
Η απάντηση στο ερώτημα "τι να κάνουμε;" δε γίνεται πια να 'ρθει από κάποιον ορίζοντα μαγικό, μυθικό ή θεολογικό, ποιητικό ή καλλιτεχνικό, πολιτικό, φιλοσοφικό, επιστημονικό ή τεχνικό. Η ίδια ερώτηση δε γίνεται πια να διατυπωθεί μέσα από τους όρους της γλώσσας και της σκέψης, της εργασίας και του αγώνα, του έρωτα και του θανάτου ή μέσα από τους όρους ενός παιχνιδιού αποκλειστικά και μόνο ανθρώπινου.
Κι είναι ακριβώς εκείνο που μας επιβάλλει την αναζήτηση μιας άλλης προβληματικής. Όλοι οι ορίζοντες έγιναν στάχτη γιατί ο χώρος τους στένεψε, απελπιστικά. Άραγε, δε γίνεται πια να ξαναβρεθεί ο σωστός τόπος κι η σωστή στιγμή; Το ζήτημα δεν είναι να σώσουμε τον κόσμο, μήτε να πραγματώσουμε την ουσία του ανθρώπου. Η λύση είναι η μη-λύση. Είναι να φτάσουμε σ' ένα ξύπνημα που να ευλαβείται τις σκιές.
Η μέθοδος για να το φτάσουμε; Δεν προσφέρεται σε κωδικοποίηση. Οδηγεί ωστόσο σε μία απαγκίστρωση, σε μιαν αποκόλληση, μια μη-εξάρτηση, μια μη-κτητικότητα. Διασχίζοντας -ως μέθοδος- τον δρόμο απ' άκρη σ' άκρη. Τούτη η μέθοδος δεν διαθέτει πρότυπα ή παραδείγματα. Όμως υπάρχει. Κι υπήρχε κιόλας από παλιά, το καταύγασμα εκείνων που δε θέλει κανείς κι ούτε μπορεί, που δε μπορούσε κι ούτε ήθελε να προσέξει.
Κι αυτό δεν είναι ένα ιδανικό, αλλά μια συνταύτιση με τον ρυθμό του κόσμου. Περιλαμβάνει κατευθυντήριες γραμμές, όχι ντιρεκτίβες. Σκύβοντας στο μνήμα των νεκρών πραγμάτων και πάνω από το λίκνο όσων είναι για να' ρθούν, ξεπερνώντας την έμφυτη φιλαυτία τους, ο άνθρωπος κι η ανθρωπότητα πρέπει εξίσου να ξεπεράσουν μια πλευρά των αναγκών, των επιθυμιών και των πόθων τους. Δίχως να λησμονούν, να σώζουν τ' όνειρο.
Είναι πιο δύσκολο να δίνεις τη ζωή σου, απ' το να δίνεις τον θάνατό σου. Κι εδώ πάνω παίζεται το παιγνίδι της ζωής και του θανάτου. Κατά συνέπεια, το ζήτημα είναι να χτίσουμε επίσης κι εκείνο που καταστρέφεται. Θέτοντας το ερώτημα: είναι ο καθείς υπεύθυνος για εκείνο που έχει συμβεί, για εκείνα που του 'χουν κάνει, ακόμα κι αν δεν μπορεί να κάνει τίποτα περισσότερο, απ΄ το να επωμίζεται συνειδητά τούτη την ευθύνη;
Χωρίς να ξεχνάμε πως για να καταπολεμήσεις μια δύναμη, πρέπει να γίνεις το ακριβές αντίθετό της, κι όχι μονάχα διαφορετικός από αυτήν, γιατί εύκολα έτσι παίρνεις και τη μορφή της. Δεν είναι όλα απλά και μόνο μια υπόθεση συνείδησης. Αν όλοι οι άνθρωποι ήσαν όσο γίνεται πιο συνειδητοί, η ζωή θα γινόταν ακόμα πιο αβίωτη.
Η διαύγεια ωστόσο, έχει να παίξει έναν ρόλο σημαντικό: ν' αναγνωρίσει ότι οι σκέψεις που φωτίζουν την πράξη δεν προέρχονται από εμάς, αλλά περνούν μέσα από εμάς. Προφανώς, για να ολοκληρώσουμε τούτο το μη-προγραμματικό πρόγραμμα, πρέπει -αν ποτέ μυηθούμε- να δοκιμάζουμε αδιάκοπα τη μεγάλη απόσταση, την απόσταση μέσα στην και δια μέσου της εγγύτητας.
Το ερώτημα ξανάρχεται αιχμηρό: τι να κάνουμε για να συγκεράσουμε σωματικότητα και παρορμήσεις, ψυχισμό και συναισθηματικότητα, διάνοια και σκέψη, σκέψη και πράξη; Τι να κάνουμε για να ενώσουμε τις προσπάθειες του ατόμου που προχωρεί -τόσο για "καλό", όσο και για "κακό"- και προς το δικό του κοίμισμα και προς το κοίμισμα της συλλογικότητας;
Καλό και κακό υπάρχουν σαν τι; Γίνεται να διαχωριστούν; Και μπορεί κανείς να τα ξεπεράσει και τα δύο ταυτόχρονα; Και τούτο όχι σε μια ηθική ενόραση αλλά μέσα στην πράξη και μέσα στην κατανόηση της πράξης; Το πρόβλημα έχει τεθεί από την εποχή του Ηράκλειτου, που βεβαιώνει ότι "καλό και κακό είναι ένα", μέχρι τον Νίτσε, που εκθειάζει ένα "πέρα απ' το καλό και το κακό".
Αλλά τούτο το ίδιο πρόβλημα, αν κι έχει τεθεί, δεν έχει βρει ακόμα τη λύση του. Μια ενότητα "καλού" και "κακού", μια πορεία προς ένα σημείο πέρα απ΄το "καλό" και το "κακό", υποδηλώνουν μια περιπλάνηση μέσα στην ολότητα του χρόνου. Ένα πρώτο βήμα είναι να θεωρήσουμε σαν κέντρο του προβληματισμού μας όχι το αγαθό (και το καλό) ή/και το πονηρό (και το κακό), αλλά την εγγραφή, τη λιγότερο ή περισσότερο παραγωγική.
Το όνειρο της επιστροφής σε μια ζωή απλή κι απροβλημάτιστη, είναι εξωπρόθεσμο. Μήπως το ανθρώπινο στοιχείο θα' νιωθε πιο άνετα στο πετσί του, αν απαλλασσόταν από την πίστη σε μια ετερότητα που ευαγγελίζεται τη μακαριότητα; Αφού λοιπόν όλοι οι κανονισμοί της περιπλάνησης έχουν ξεστρατίσει ή τέτοιοι θεωρήθηκαν και κρίθηκαν, τι άλλο αναζητάμε παρά ένα ύφος παιγνιδιού;
Το πρόβλημα δεν αφορά ένα οποιοδήποτε πράγμα, αλλά τη συνδυαστική δομή του συνόλου καθ' εαυτή. Άλλωστε, το ίδιο βάραθρο δεν βαθαίνει ανάμεσα σε ό,τι επιθυμούμε και σε ό,τι πραγματώνουμε; Και κάθε ηθική δεν παραμένει ανεφάρμοστη και άπαικτη; Το παιγνίδι της τυχαιότητας και της αναγκαιότητας, των συγκυριών και της αναγκαιότητας, πως να το λογαριάσεις;
Στην εποχή της παγκόσμιας λογιστικοποίησης, τι θ' απογίνει μ' εκείνο που δεν μετριέται; Τα πάντα συμβαίνουν μέσα από το σωρό τις αιτίες, που με διάφορους τρόπους μπορούν να αναλυθούν και να ερμηνευτούν. Καμιά πράξη, καμιά αιτία δεν είναι μονοσήμαντη, μήτε και διαθέτει ένα νόημα αληθινό ή θεμελιακό. Όλα είναι γραμμένα ταυτόχρονα σε πολλαπλά μητρώα, απαιτούν μια ανάγνωση σε πολλά επίπεδα.
Ο ίδιος ο λόγος του ορθολογισμού, δεν είναι παρά ένα ντελίριο διευθετημένο και οργανωμένο, ακριβώς όπως κι η ορθολογική δράση του ακτιβισμού. Κι ωστόσο, η ζωή δεν έχει άλλο λόγο ύπαρξης παρά το παιγνίδι της ζωής -δίχως θεμελίωση, δίχως φανερή καταγωγή, δίχως τέλος, σκοπό, εσχατολογικό τέρμα.
Για να σκεφτούμε και να πράξουμε -γιατί δεν υπάρχει δράση, παραγωγή, στερημένη από στοχασμό, από προσχεδίαση- πρέπει να συνενώσουμε σε ένα Όλο σωματικότητα και αισθαντικότητα, ψυχισμό και συναισθηματικότητα, σκέψη και συνείδηση. Είναι εξίσου αναγκαίο να μην ξεχνά κανείς ότι κάθε λόγος, κάθε σκέψη, κάθε πράξη "αφαιρούν" ένα μέρος από το σύνολο εκείνου που "είναι" (έστω κι αν είναι μέρος μόνο υλικό) ομοιογενές με το Όλο. Συνάμα, ορισμένα λόγια, σκέψεις ή πράξεις, ξεσκεπάζουν το ίδιο το Όλο με μεγαλύτερη σαφήνεια απ' ότι όλες οι υπόλοιπες.
Οι περισσότεροι θνητοί κι ένας μεγάλος αριθμός απ' τους ανθρώπους που λέγονται ανώτεροι, ζούνε σ' ένα διαζύγιο ανάμεσα στη ζωή και τη σκέψη. Σαν να πρέπει πάντα να μας εξουσιάζει μια ζωή που βαστιέται στη σκιερότητα ή σαν να πρέπει η σκοτεινή διαύγεια της σκέψης να μένει πάντοτε απρόσιτη κι ανέφικτη. Όσο ακριβώς κι οι άλλοι, κι ίσως ακόμα περισσότερο, οι μεγάλοι επαναστάτες τρέφουν μια προτίμηση για τον φιλισταϊσμό.
Το ερώτημα "τι κάνουμε;" γυρίζει γύρω απ' το ποιοι είμαστε και τι είμαστε. Ξαναγυρίζει ύπουλα και στρέφεται ενάντια σ' εκείνους που θέτουνε το ερώτημα, όσο και σ' εκείνους που γυρεύουν να το αποφύγουν. Κι έτσι, κατορθώνει να ξεπερνά κάθε ηθική, που αναγκαστικά είναι είτε η κυρίαρχη, είτε η αντίπαλη, και να υψώνεται ως την προβληματική.
Ο άνθρωπος σέρνει μαζί του το ερώτημα. Κάποιες στιγμές, μπροστά σε κάποιον, μπροστά σε κάτι, το ερώτημα παύει να τίθεται. Μια ισοπέδωση, που δεν είναι μήτε απάντηση μήτε ερώτημα, μήτε ένα ναι, μήτε ένα όχι, κάνει το πρόβλημα να σωπαίνει, ξεπερνά το ερώτημα. Και τότε, είναι σάμπως η απάντηση να 'χει δοθεί.
Κώστας Αξελός
(1924-2010)
Για μια Προβληματική Ηθική
Βιβλιοπωλείον της
Εστίας, 1992
αποσπάσματα από
τις σελ. 59-74
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)