Σήμερα φαίνεται πως
έχουν την τιμητική τους οι φίλοι των φίλων μου. Και το λέω γιατί αυτή
εδώ η ανάρτηση προέκυψε μ’ έναν τρόπο ανάλογο με αυτόν της ακριβώς προηγούμενης.
Το απόγευμα δηλαδή, κατέφθασε ένα προωθημένο e-mail απ’ τον φίλο μου τον Γιάννη, το οποίο ο ίδιος είχε λάβει νωρίτερα απ’
τον φίλο του τον Φίλιππο.
Σ’ αυτό το μήνυμα
λοιπόν, ο Φίλιππος εξηγεί τη δική του εκδοχή για την προέλευση του πασίγνωστου
παιδικού παιχνιδιού «α-μπε-μπα-μπλομ», ή αλλιώς «έλα να τα βγάλουμε». Υποθέτω πως όλοι πιστεύαμε
ως τώρα πως τα λόγια αυτού του τραγουδιού είναι εντελώς ασυνάρτητα, κενά νοήματος,
«αποκυήματα της παιδικής φαντασίας», όπως γράφει ο Φίλιππος.
Ο οποίος γράφει επίσης
πως δεν είναι καθόλου έτσι τα πράγματα και πως η αρχαιοελληνική αυτή στιχομυθία
απλώς έχασε το νόημά της στην πάροδο των ετών, από τους «εξελληνισμένους
βαρβάρους, Σλάβους, Τουρκόφωνους, Λατίνους κ.ά., που δεν κατανοούσαν την
ελληνική» και μη διαθέτοντας (πάντα κατά τα λεγόμενα του Φίλιππου) τη φωνητική ανατομία που θα τους επέτρεπε
σωστές εκφωνήσεις, παράφραζαν τις λέξεις κι έτσι κάποιες εξ΄ αυτών διεστραμμένες
και παραμορφωμένες, έφθασαν μέχρι τις μέρες μας, κυριολεκτικά αγνώριστες.
Προσωπικά, μου σηκώνεται η γούνα στη ράχη όποτε τύχει να
διαβάσω λέξεις όπως «βάρβαροι» ή «διαστροφή και παραμόρφωση της ελληνικής γλώσσας»
ή κάτι ανατριχιαστικό, όπως η φράση: «η διαχρονικότητα της ελληνικής γλώσσης είναι αδιαμφισβήτητη και
αυταπόδεικτη!». Κι αυτό γιατί πολύ απλά έχω διδαχθεί γλωσσολογία (επικουρικά, φυσικά), άρα
είμαι στοιχειωδώς ενήμερη για την ποικιλία των αλλαγών στις οποίες υποβάλλεται
η γλώσσα.
Κάθε
γλώσσα αλλάζει, για ένα πλήθος λόγων που σχετίζονται με τον χρόνο, την
πολιτιστική ανταλλαγή ανάμεσα στους λαούς κυρίως τον όμορων κρατών αλλά όχι μόνο
αυτών, και με μία σειρά από διάφορες επιπλέον παραμέτρους, χωρίς το γενικό αυτό
φαινόμενο να κατακρίνεται από την επιστήμη, ούτε κατά διάνοια.
Η
γλώσσα είναι κάτι ζωντανό. Κατ’ επέκταση, είναι όχι μόνο πρακτικά αδύνατο να
εξασφαλιστεί η στασιμότητά της σε μία μορφή, με την οποία σε κάποια συγκεκριμένη
χρονική στιγμή είναι εξυπηρετική για κάποιους, οπότε και αρεστή σε αυτούς (έτσι
ακριβώς, χωρίς «αλλοιώσεις»), αλλά και ολότελα αφύσικο!
Το
θέμα που κοντεύω να ανοίξω εδώ είναι μεγάλο και πολύ ενδιαφέρον. Φαντάζομαι άρα
πως θα ασχοληθώ μαζί του όταν με το καλό ξελασκάρω λίγο απ’ αυτά που κάνω τώρα.
Αυτή τη στιγμή όμως δεν έχω χρόνο να το αναλύσω περισσότερο. Ούτε καν για να ψάξω
αν αυτά που λέει ο Φίλιππος για το «α-μπε-μπα-μπλομ» είναι βάσιμα ή όχι. Το μόνο
που ήθελα ήταν να μοιραστώ μαζί σας την κεντρική ιδέα αυτού του e-mail, για να χαμογελάσετε όπως χαμογέλαγα
κι εγώ καθώς το διάβαζα.
Ο Φίλιππος λοιπόν περιγράφει το εν λόγω
παιχνίδι ως εξής: θυμάται λέει πως ως πιτσιρικάς με τους συνομήλικούς του σχημάτιζαν
δύο αντιπαρατιθέμενες ομάδες κι έτσι παραταγμένοι εφορμούσαν οι μεν εναντίον
των δε, ψελλίζοντας τα ακαταλαβίστικα λόγια: «α μπε, μπα μπλον, του κείθε
μπλον, α μπε μπα μπλον του κείθε μπλον, μπλην, μπλον».
Και λέει πως στην αρχαία Αθήνα, οι παίδες
γυμνάζονταν κατ’ αυτόν τον τρόπο, προετοιμάζονταν δηλαδή για τα κατοπινά,
αληθινά πολεμικά παιχνίδια. Και η απόδοση των στίχων αυτών είναι λέει η εξής: «απεμπολών,
του κείθεν εμβολών», που στην αρχαιοελληνική σήμαιναν: σε απωθώ, σε σπρώχνω (απεμπολών)
πέρα, μακριά (εκείθεν) σε εμβολίζω (εμβολών) με το δόρυ, το ακόντιό μου.
Εγώ ρε παιδιά, τέτοια πράματα, για δόρια
και για ακόντια, δε θυμάμαι να λέγαμε με τις φιλενάδες μου. Εμείς το μόνο που λέγαμε
ήταν για έναν ελέφαντα που έπαιζε μουσική στη βόρειο Αμερική. Τι να πω; Μάλλον
θα φταίει που ήμασταν κορίτσια.
