Προ ημερών, ξεφύλλιζα στο μπάνιο ένα περιοδικό
και φτάνοντας στην καταχώρηση που βλέπετε κι εσείς στη φωτογραφία, τη χάζεψα κάμποσο.
Κι ενώ την κοίταγα, σκεφτόμουν πως αν δίδασκα, θ’ αφιέρωνα σ’ αυτό το διαφημιστικό, ένα ολόκληρο μάθημα. Γιατί ανήκω σ' αυτούς που απεχθάνονται το "καπάκωμα" των δογματισμών και εντοπίζουν τις λύσεις στον
γόνιμο προβληματισμό.
Άρα, θα έδειχνα αυτό το γραφικό στον
προτζέκτορα και θα άφηνα τους μαθητές μου να περιεργαστούν την εικόνα. Μετά, θα
τους ζητούσα να μου πουν ποια λέξη ήταν η πιο έντονη. Κι αυτοί θα έλεγαν
βέβαια, «η λέξη commitment». Που μεταφράζεται ως «δέσμευση», αλλά και ως «υποχρέωση», ή «έκθεση»
(εαυτού), ή «διάπραξη (όχι καλής πράξης)», ή «προφυλάκιση».
Οι δεύτερες μεγαλύτερες λέξεις που θα
εντόπιζαν τα παιδιά, θα ήταν σίγουρα οι λέξεις “creativity”, δηλαδή «δημιουργικότητα» και “ethos”, που σημαίνει
«ήθος» (αν και τούτη, σκοπίμως γραμμένη με πιο αχνό χρώμα).
Οι αμέσως επόμενες σε μέγεθος λέξεις αυτής της
μακέτας είναι οι λέξεις “partnership”, “goals”, “agribusiness”, “talent”, “culture” και “power”, που για εμάς σημαίνουν: συνεργασία, στόχοι, βιομηχανία
μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, ταλέντο, πολιτισμός και δύναμη.
Αυτή η εικόνα όμως, περιέχει και τις έννοιες: philhellenism, friendship, dialogue, tourism, entrepreneurship, shipping, energy, innovation, consciousness, motivation, determination, ambition, arts, education, volunteerism, vision, spirit, imagination και people.
Οι οποίες φυσικά, στη δική μας γλώσσα
σημαίνουν: φιλελληνισμός, φιλία, διάλογος, τουρισμός, επιχειρηματικότητα,
ναυτιλία, ενέργεια, καινοτομία, συνείδηση, κίνητρο, αποφασιστικότητα,
φιλοδοξία, τέχνες, εκπαίδευση (ή μόρφωση, ή παιδεία), εθελοντισμός, όραμα, πνεύμα,
φαντασία και άνθρωποι.
Η μόνη λέξη που είναι γραμμένη στα ελληνικά,
είναι η λέξη «φιλότιμο». Και με αυτές τις διαπιστώσεις, τα παιδιά μου φαντάζομαι πως θα
ολοκλήρωναν την οπτική ανίχνευση του νοήματος αυτής της μακέτας. Κάπου
εδώ άρα, θα τα ρωτούσα να μου πουν τίνος μήνυμα θα μπορούσε να είναι το
συγκεκριμένο, σε ποιους, κατά τη γνώμη τους, απευθύνεται και ποιος ο σκοπός
του.
Αν δυσκολευόντουσαν, θα τους αποκάλυπτα και τη
λεζάντα αυτής της εικόνας: «it’s time we redefine Greece» κι αν ζητούσαν
περισσότερες πληροφορίες, θα τους έλεγα πως η συγκεκριμένη διαφήμιση είναι μέρος
της εκστρατείας δημόσιας διπλωματίας repo[we]r Greece*,
μία πρωτοβουλία επαγγελματιών από τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, ακαδημαϊκών,
αλλά και διπλωματών.
Προφανώς, θα πρόσθετα πως η συγκεκριμένη δράση
σχεδιάστηκε και υλοποιείται από την FORESIGHT, μία καλά δικτυωμένη ιδιωτική εταιρία
στρατηγικής επικοινωνίας, η οποία διοικείται από έναν σύμβουλο επιχειρήσεων,
ονόματι Αλέξανδρο Κωστόπουλο.
Θα εξηγούσα επίσης, πως πίσω απ’ το
συγκεκριμένο εγχείρημα, υπάρχει (ή τέλος πάντων έτσι φαίνεται) το Ινστιτούτο Περιφερειακού Διαλόγου και Στρατηγικής
(στο οποίο συνιδρυτής και εκτελεστικός διευθυντής είναι ο προαναφερθέντας επιχειρηματίας).
Θα έλεγα λοιπόν, πως τo Ι.ΠΕ.ΔΙ.Σ. εν ολίγοις είναι μία παρέα που αποτελείται από τους
παροικούντες εν Ιερουσαλήμ, ήτοι από οικονομολόγους, marketeers,
επικοινωνιολόγους, πολιτικούς επιστήμονες, ειδικούς στις διεθνείς σχέσεις και
διπλωμάτες.
Και κάπως έτσι, θα ξεκινούσε μάλλον οι
κουβέντα μου με τους νέους. Ίσως μάλιστα να άρχιζα εγώ, λέγοντας πως η οικονομική
κρίση των ημερών μας, εκτός πολλών άλλων, είναι επίσης και μία ευνοϊκότατη
συγκυρία για λογιών-λογιών επιτηδευματίες. Άρα, όσο η εγχώρια πραγματικότητα θα
δραματοποιείται, τόσο περισσότεροι από τους διάφορους τεχνοκράτες που το
αντικείμενό τους επιτρέπει την ενεργή εμπλοκή τους στα τεκταινόμενα και οι
οποίοι έχουν ήδη αρχίσει να δραστηριοποιούνται προς τις κατάλληλες κατευθύνσεις,
ίσως ωφεληθούν τα μάλα.
Αυτό δεν είναι δα και κάποιο απόφθεγμα σοφίας,
οπότε δε θα δίσταζα να το μοιραστώ με τους μαθητές μου. Θα τους ρωτούσα όμως να
μου πουν αν τυχόν είχαν ενστάσεις σχετικά. Πότε δηλαδή, κατά τη γνώμη των παιδιών,
ένας τεχνοκράτης που εκμεταλλεύεται τη συγκυρία για λόγους κερδοσκοπίας πράττει
καλώς, και πότε οι τακτικές του προδίδουν ιδιοτέλεια εφάμιλλη με εκείνη των ψυχρών
καιροσκόπων.
Θα ρωτούσα επίσης τους πιτσιρικάδες μου, πως αλλιώς
πιστεύουν πως θα μπορούσε πράγματι να βοηθηθεί τώρα η πατρίδα, ποιες ενέργειες
δηλαδή θα ήταν ικανές να βελτιώσουν την οικονομία της Ελλάδας, να ανασχηματίσουν
την κακή εντύπωση που έχουν οι ξένοι για εμάς και ταυτόχρονα, να ανυψώσουν το καταρρακωμένο
ηθικό μας.
Και στο σημείο αυτό, θα ρώταγα γιατί υποθέτουν πως στο μήνυμα που είδαν είναι τρεις οι λέξεις που έχουν γραφτεί με χτυπητό ροζ. Οι νεολαίοι τότε, πιστεύω πως θα απαντούσαν ότι η μοναδική λέξη στα ελληνικά εμφανίζεται με τον συγκεκριμένο τρόπο για να τη δουν αμέσως οι ντόπιοι και να χαρούν (παύλα κινητοποιηθούν υπέρ της δράσης, που σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται στη συμμετοχή του κοινού), ενώ οι λέξεις “excellence” και “creativity” απευθύνονται στους ξένους, υπονοώντας κυρίως τα χαρακτηριστικά της καμπάνιας. Κάθε άλλη απάντησή τους θα με ξάφνιαζε, γιατί δεν μας ξέρουν έξω ως ιδιαιτέρως δημιουργικούς κι όσο για την έννοια της αριστείας... ας μην το συζητήσουμε καν.
Και οπωσδήποτε, πριν χτυπήσει το κουδούνι, θα φρόντιζα να ρωτήσω
να μου πουν τι τέλος πάντων λέει αυτή η περιβόητη καρκινική επιγραφή: «νίψον
ανομήματα μη μόναν όψιν». Τα παιδιά σκέφτονται πολύ πιο καθαρά από εμάς.
Η αλήθεια λοιπόν είναι πως σ’ αυτό το φανταστικό μάθημα θα πήγαινα για να
διδαχθώ, όχι να διδάξω. Ασχέτως αν θα παρουσιαζόμουν ως κάτι ολότελα διαφορετικό από το αληθινό. Λέτε να καταλάβαιναν οι νέοι την κουτοπονηριά μου;
* το πρώτο συνθετικό αυτού του ελαφρώς μπερδεμένου logo, η λέξη "repo" στη γλώσσα των οικονομικών σημαίνει βέβαια «συμφωνία επαναγοράς»
