Αν περιφέρεσαι πρωινή ώρα κάπου ανάμεσα στη λεγόμενη «νεοκλασική τριλογία», δηλαδή στη Βιβλιοθήκη, την Ακαδημία και το Πανεπιστήμιο, σημαίνει βέβαια πως είσαι στο κέντρο της Αθήνας. Και αν τυχόν, έτσι καθώς στέκεις στον ομφαλό της πρωτεύουσας, σου περισσεύει λίγος χρόνος ανάμεσα στις υποχρεώσεις σου, μπορείς να τον ξοδέψεις με πάμπολλους διαφορετικούς τρόπους. Να προτείνω έναν; Θα πω για κάτι που έκανα εγώ προχθές το πρωί και μ’ άρεσε πολύ, ίσως μάλιστα το επαναλάβω κάποια ώρα.
Να τι έκανα λοιπόν: Καθώς στεκόμουν στα σκαλιά έξω απ’ την Πρυτανεία αποφάσισα να διασχίσω το δρόμο. Δεν πήγα για καφέ, ούτε για βόλτα στις βιτρίνες στον ήλιο. Διάλεξα κάτι διαφορετικό. Μπήκα στην είσοδο που βρίσκεται στον πεζόδρομο της Κοραή στον αριθμό 4 και κατέβηκα κάτω, στα έγκατα του κτιρίου της ΕΘΝΙΚΗΣ ασφαλιστικής.
Είχα μάθει για την ομαδική καλλιτεχνική έκθεση «greek island» που τελείωνε χθες και είπα να την προλάβω. Κατέβηκα λοιπόν δυο-δυο τα σκαλιά κι εξαφανίστηκα μέσα στα αντιαεροπορικά καταφύγια αυτού του κτιρίου που αρχικά λειτουργούσε ως οικία αλλά που περιήλθε στην ιδιοκτησία της εταιρίας το 1894.
Το 1941 όμως τα υπόγεια αυτά άλλαξαν χρήση. Οι Γερμανοί κατακτητές τα επέταξαν για να τα χρησιμοποιήσουν ως κρατητήρια της Κομμαντατούρ. Σ’ αυτά τα δεσμωτήρια φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και πιθανώς απεβίωσαν ήρωες της Κατοχής.
Οι μαρτυρίες τους, χαραγμένες σε τοίχους και πόρτες, είναι συγκλονιστικές! Οι χώροι των δύο υπογείων της Κοραή κυριολεκτικά πάλλονται από ενέργεια, ακόμα και σήμερα, τόσες δεκαετίες μετά. Το κτίριο ορθώς έχει συντηρηθεί και έχει χαριστεί σ’ όλους τους Έλληνες, γιατί οι μνήμες αυτές είναι μνήμες του έθνους.
Τις κρίσιμες μέρες που διανύουμε, μια βόλτα σ’ αυτά τα υπόγεια είναι ίσως πιο χρήσιμη από ποτέ. Κατεβαίνοντας εκεί κάτω, επιστρέφεις ύστερα αλλιώς στην πολύβουη Αθήνα. Μ’ άλλο κουράγιο κι άλλη πίστη...
"Greek island", για όποιον απορεί για τον τίτλο του post, λεγόταν η έκθεση που διήρκησε ένα μήνα. Αυτό το όνομα υπήρξε συνθηματική ονομασία μυστικού καταφυγίου του Αμερικανικού Κογκρέσου.
Που κολλάει τώρα αυτό ούτε εγώ το κατάλαβα. Τέλος πάντων.
Επίσης να πω πως δεν πειράζει καθόλου που τελείωσε πια η έκθεση. Δε νομίζω πως υπάρχει παρέμβαση ικανή να προσθέσει κάτι σ' αυτή την κιβωτό. Τα υπόγεια της Κοραή 4 είναι τα ίδια έργα τέχνης και μάλιστα ανυπολόγιστης αξίας!
