Καλώς ή κακώς, οι
επαφές μου εμένα με την LGBT κοινότητα των Αθηνών είναι περιορισμένες. Όλο-όλο έχω μονάχα δύο γκέι
φίλους και μια χούφτα γκέι γνωστούς (και των δύο φύλων). Και τους γουστάρω πολύ
τους συγκεκριμένους! Κάπου εκεί όμως σταματάει κι η γνώση μου για τα ιδιαίτερα
θέματα που απασχολούν τους ομοφυλόφιλους, τις λεσβίες, τους αμφιφυλόφιλους και
τους φυλομεταβατικούς αυτής της πόλης.
Α, επίσης μου αρέσει κι ο αρχηγός του σιναφιού, ο Γρηγόρης ο Βαλλιανάτος. Τον θεωρώ μάγκα τον τύπο! Μου περνάει όμως μια ιδέα απ’ το μυαλό, πως μάλλον εκείνος επινόησε το φετινό σύνθημα του Athens Pride «η Αθήνα δικιά μας». Τέτοιο ακραίο σύνθημα, σίγουρα θα προκαλέσει ντόρο. Ίσως πολύ περισσότερο κι απ’ τον αναμενόμενο! Πως θα αντιδράσουν άραγε οι φασίστες σ’ αυτή την ξεκάθαρη πρόκληση;
Προφανέστατα, η επιλογή της συγκεκριμένης φράσης δεν είναι τυχαία. Ούτε πρόκειται για χαριτολόγημα. Όσο για τις αρχαιοελληνικές φιγούρες που χρησιμοποιήθηκαν για την εκστρατεία, είναι επίσης οφθαλμοφανές πως δεν επελέγησαν άσκοπα. Και για το συνοδευτικό κείμενο... τι να πει κανείς; Όποιος ενδιαφέρεται ας το διαβάσει κι ας βγάλει τα συμπεράσματά του.
Οπότε, μεταξύ μας τώρα... όλο αυτό δε «μυρίζει» Βαλλιανάτος; Νωρίτερα στο facebook ο Γρηγόρης σχολίασε μια σχετική ανάρτησή μου, που πάνω-κάτω είχε την κεντρική ιδέα «για λίγο ήρεμα εσείς τα χαρούμενα παιδάκια!», γράφοντας «...του Μακεδονικού θα γίνει προβλέπω...». Κι έτσι, μ’ άφησε να αναρωτιέμαι ποια η κοινή ρίζα στα ρήματα «προβλέπω» και «επιδιώκω».
Δεν ξέρω ποιο ακριβώς αναμένεται να είναι το κέρδος του γκέι πληθυσμού αν εξοργιστούν π.χ. οι χρυσαυγίτες. Ούτε αν θέσουν όλους τους υπόλοιπους -καλή ώρα εμένα, που υπό φυσιολογικές συνθήκες είμαι ολότελα ουδέτερη αναφορικά με τους γκέι- σε κατάσταση άμυνας. Δεν είναι δουλειά μου, άσε που συνήθως σκέφτομαι ίσια εγώ, οπότε δε μπορώ να πιθανολογήσω τα οφέλη μιας τέτοιας τακτικής.
Χρησιμοποιώντας την κοινή λογική όμως, κρίνω πως πρόκειται για απερίσκεπτη κίνηση εντυπωσιασμού, μία άκαιρη επίδειξη δύναμης, που αν υπολογίζω σωστά, θα αποδειχθεί μπούμερανγκ για τους Έλληνες με ομοερωτικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Οι ρέστοι, εμείς δηλαδή με την προτίμηση στο άλλο φύλο, είμαστε ήδη εξαντλημένοι από όλα όσα συμβαίνουν. Το γενικό κλίμα δεν είναι καθόλου καλό. Προς τι λοιπόν η πρόκληση περαιτέρω και μάλιστα άμεσης βίας;
Εν τέλει, ποιον θα ευεργετήσει αυτή η εξαπόλυση απειλής αδιακρίτως, προς πάσα κατεύθυνση; Περί τίνος πρόκειται τελικά; Οι γκέι επανασυστήνονται τώρα ως φανταχτεροί σταυροφόροι που σκοπεύουν να καταλάβουν την πρωτεύουσα; Εκτός και πρόκειται για κουταμάρα. Στην περίπτωση, ας πούμε, που το σύνθημα βγήκε ενώ οι παριστάμενοι ευθυμούσαν μιλώντας καλιαρντά, το νόημα της φράσης αλλάζει. Γίνεται «έλα μωρέ, δικιά μας είναι», που σημαίνει «είναι μία από ’μας!», ή αλλιώς «κι αυτός γκέι είναι».
Θα μπορούσε λοιπόν κάποιος πονηρά σκεπτόμενος, να υποστηρίξει εκ των υστέρων, αν το θέμα πάρει διαστάσεις, πως το σύνθημα εκφράζει έτσι μία... πώς να το πω; Κατάσταση αλληλεγγύης και δεν περιέχει ούτε πρόκληση, ούτε απειλή. Δε στέκει όμως το επιχείρημα! Όταν ένας επικοινωνιολόγος δημιουργεί ένα μήνυμα, δεν το γράφει στη γλώσσα που μιλάει αυτός, αλλά στη γλώσσα την οποία καταλαβαίνουν όλοι αυτοί στους οποίους απευθύνεται.
Μην κάνω τώρα εδώ μαθήματα επικοινωνιακής στρατηγικής, βαριέμαι φρικτά! Θα 'ταν κι άστοχο, γιατί ακόμα κι ένα μικρό παιδί μπορεί να καταλάβει πως μία μαζική, ανοιχτή εκδήλωση σε δημόσιο χώρο, στους χαλεπούς και αντιδημοκρατικούς καιρούς μας και δη, με την ιδιαιτερότητα που χαρακτηρίζει αυτούς τους συγκεκριμένους συμμετέχοντες, ενέχει κινδύνους. Κατ’ επέκταση, τα συνθήματά της πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένα και κυρίως κατανοητά από το σύνολο των πολιτών.
Δεν είναι στιγμές κατάλληλες για πλάκα αυτές που ζούμε. Κι όσο «χαρούμενη» κι αν συστήνεται η παρέα των εν λόγω διαδηλωτών, οπωσδήποτε δεν απαλλάσσεται των ευθυνών της. Εκτός και θέλουν οι άνθρωποι να μας πείσουν ξαφνικά πως δεν είναι απλώς εύθυμοι (όπως ερμηνεύεται ο όρος gay) και πως στην πραγματικότητα έχουν το ακαταλόγιστο. Εκεί αλλάζουν τα πράγματα. Θα πούμε τότε πως οι γκέι «τα παίξανε» και λένε «κουλαμάρες».
Οι πιο πολλοί όμως συμβαίνει να γνωρίζουμε πως οι γκέι όχι μόνο τα έχουν τετρακόσια, αλλά σε μεγάλο ποσοστό είναι ταλαντούχοι και πανέξυπνοι άνθρωποι! Καταλήγω άρα να απορήσω ακόμα και με το ενδεχόμενο αυτό το σύνθημα να θεωρήθηκε από αυτούς που το ενέκριναν πως «διαβάζει» διπλά. Πως για τους γκέι σημαίνει «η Αθήνα είναι λεσβία» και για τους στρέιτ «η Αθήνα ανήκει στους γκέι».
Δυστυχώς όμως, το νοηματικό περιεχόμενο στην πρώτη περίπτωση είναι ευτελές, ενώ στη δεύτερη είναι πολεμικό. Σ’ αυτό το σημείο, θα ήθελα να σταθώ σε μερικά δευτερογενή, αλλά σημαντικά για το θέμα που θίγω εδώ στοιχεία, σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του γκέι μενταλιτέ. Οι γκέι λοιπόν υπήρξαν και δυστυχώς σε έναν βαθμό παραμένουν, κατατρεγμένοι. Έχουν υποστεί, εντελώς άδικα (κατ’ εμέ), διωγμούς και βαναυσότητες που ξεπερνούν κάθε φαντασία.
Και θεωρούνται (εσφαλμένα κατά τη γνώμη μου, αλλά δεν έχει σημασία τώρα αυτό) κοινωνική μειονότητα. Ας αναλογιστούμε πως ουσιαστικά συνιστούν το τρίτο φύλο. Η παιδεία μας, μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε με ανοχή τα μύρια όσα τεχνάσματα των γυναικών προκειμένου να επιβιώσουν σ’ έναν κόσμο κατασκευασμένο από άντρες. Κάτι ανάλογο όμως συμβαίνει και με τους γκέι.
Στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν έχουν αναπτύξει, πολύ λογικά, συμπεριφορές και τρόπους σκέψης που ενίοτε απέχουν παρασάγγας από το πρότυπο του «μπεσαλή». Ομοίως, κάποιες στιγμές παρατηρούμε μερικούς απ’ αυτούς σε κρίσεις ίσως αξιοπρόσεκτης θρασύτητας ή ακόμα και ραδιουργίας. Η εξήγηση είναι αντίστοιχη. Σχετίζεται, θεωρώ, με την επιβίωσή τους.
Ας μην ξεχνάμε πως είναι ένα υποσύνολο ταλαιπωρημένων υπάρξεων, με πάγιο κοινό χαρακτηριστικό τους τις ακανθώδεις προσωπικές τους διαδρομές. Στην πραγματικότητα άρα, οι γκέι (στους οποίους πάντοτε εγώ περιλαμβάνω τις λεσβίες και όλες τις άλλες υποκατηγορίες) παρά το σκληρό, ανθεκτικό "περίβλημά" τους, είναι ευάλωτες, εύθραυστες ψυχές.
Κατ’ επέκταση, το ζήτημα της ευθύνης των αρχηγών (αρχηγών τυπικά ή άτυπα, αδιαφορώ) αυτής της ομάδας είναι κρίσιμο. Οι λάθος χειρισμοί στις δημόσιες σχέσεις της, τι άλλο μπορούν να κάνουν απ’ το να επιβαρύνουν μία ήδη βιωμένη, ενόσω μεγάλη δυσκολία; Δεν εννοώ φυσικά πως το έργο του επικοινωνητή σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απλό. Κυρίως, γιατί ζούμε όλοι σε μία κοινωνία που περιγράφεται εξαιρετικά εύστοχα στο ανέκδοτο που ακολουθεί.
Α, επίσης μου αρέσει κι ο αρχηγός του σιναφιού, ο Γρηγόρης ο Βαλλιανάτος. Τον θεωρώ μάγκα τον τύπο! Μου περνάει όμως μια ιδέα απ’ το μυαλό, πως μάλλον εκείνος επινόησε το φετινό σύνθημα του Athens Pride «η Αθήνα δικιά μας». Τέτοιο ακραίο σύνθημα, σίγουρα θα προκαλέσει ντόρο. Ίσως πολύ περισσότερο κι απ’ τον αναμενόμενο! Πως θα αντιδράσουν άραγε οι φασίστες σ’ αυτή την ξεκάθαρη πρόκληση;
Προφανέστατα, η επιλογή της συγκεκριμένης φράσης δεν είναι τυχαία. Ούτε πρόκειται για χαριτολόγημα. Όσο για τις αρχαιοελληνικές φιγούρες που χρησιμοποιήθηκαν για την εκστρατεία, είναι επίσης οφθαλμοφανές πως δεν επελέγησαν άσκοπα. Και για το συνοδευτικό κείμενο... τι να πει κανείς; Όποιος ενδιαφέρεται ας το διαβάσει κι ας βγάλει τα συμπεράσματά του.
Οπότε, μεταξύ μας τώρα... όλο αυτό δε «μυρίζει» Βαλλιανάτος; Νωρίτερα στο facebook ο Γρηγόρης σχολίασε μια σχετική ανάρτησή μου, που πάνω-κάτω είχε την κεντρική ιδέα «για λίγο ήρεμα εσείς τα χαρούμενα παιδάκια!», γράφοντας «...του Μακεδονικού θα γίνει προβλέπω...». Κι έτσι, μ’ άφησε να αναρωτιέμαι ποια η κοινή ρίζα στα ρήματα «προβλέπω» και «επιδιώκω».
Δεν ξέρω ποιο ακριβώς αναμένεται να είναι το κέρδος του γκέι πληθυσμού αν εξοργιστούν π.χ. οι χρυσαυγίτες. Ούτε αν θέσουν όλους τους υπόλοιπους -καλή ώρα εμένα, που υπό φυσιολογικές συνθήκες είμαι ολότελα ουδέτερη αναφορικά με τους γκέι- σε κατάσταση άμυνας. Δεν είναι δουλειά μου, άσε που συνήθως σκέφτομαι ίσια εγώ, οπότε δε μπορώ να πιθανολογήσω τα οφέλη μιας τέτοιας τακτικής.
Χρησιμοποιώντας την κοινή λογική όμως, κρίνω πως πρόκειται για απερίσκεπτη κίνηση εντυπωσιασμού, μία άκαιρη επίδειξη δύναμης, που αν υπολογίζω σωστά, θα αποδειχθεί μπούμερανγκ για τους Έλληνες με ομοερωτικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Οι ρέστοι, εμείς δηλαδή με την προτίμηση στο άλλο φύλο, είμαστε ήδη εξαντλημένοι από όλα όσα συμβαίνουν. Το γενικό κλίμα δεν είναι καθόλου καλό. Προς τι λοιπόν η πρόκληση περαιτέρω και μάλιστα άμεσης βίας;
Εν τέλει, ποιον θα ευεργετήσει αυτή η εξαπόλυση απειλής αδιακρίτως, προς πάσα κατεύθυνση; Περί τίνος πρόκειται τελικά; Οι γκέι επανασυστήνονται τώρα ως φανταχτεροί σταυροφόροι που σκοπεύουν να καταλάβουν την πρωτεύουσα; Εκτός και πρόκειται για κουταμάρα. Στην περίπτωση, ας πούμε, που το σύνθημα βγήκε ενώ οι παριστάμενοι ευθυμούσαν μιλώντας καλιαρντά, το νόημα της φράσης αλλάζει. Γίνεται «έλα μωρέ, δικιά μας είναι», που σημαίνει «είναι μία από ’μας!», ή αλλιώς «κι αυτός γκέι είναι».
Θα μπορούσε λοιπόν κάποιος πονηρά σκεπτόμενος, να υποστηρίξει εκ των υστέρων, αν το θέμα πάρει διαστάσεις, πως το σύνθημα εκφράζει έτσι μία... πώς να το πω; Κατάσταση αλληλεγγύης και δεν περιέχει ούτε πρόκληση, ούτε απειλή. Δε στέκει όμως το επιχείρημα! Όταν ένας επικοινωνιολόγος δημιουργεί ένα μήνυμα, δεν το γράφει στη γλώσσα που μιλάει αυτός, αλλά στη γλώσσα την οποία καταλαβαίνουν όλοι αυτοί στους οποίους απευθύνεται.
Μην κάνω τώρα εδώ μαθήματα επικοινωνιακής στρατηγικής, βαριέμαι φρικτά! Θα 'ταν κι άστοχο, γιατί ακόμα κι ένα μικρό παιδί μπορεί να καταλάβει πως μία μαζική, ανοιχτή εκδήλωση σε δημόσιο χώρο, στους χαλεπούς και αντιδημοκρατικούς καιρούς μας και δη, με την ιδιαιτερότητα που χαρακτηρίζει αυτούς τους συγκεκριμένους συμμετέχοντες, ενέχει κινδύνους. Κατ’ επέκταση, τα συνθήματά της πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένα και κυρίως κατανοητά από το σύνολο των πολιτών.
Δεν είναι στιγμές κατάλληλες για πλάκα αυτές που ζούμε. Κι όσο «χαρούμενη» κι αν συστήνεται η παρέα των εν λόγω διαδηλωτών, οπωσδήποτε δεν απαλλάσσεται των ευθυνών της. Εκτός και θέλουν οι άνθρωποι να μας πείσουν ξαφνικά πως δεν είναι απλώς εύθυμοι (όπως ερμηνεύεται ο όρος gay) και πως στην πραγματικότητα έχουν το ακαταλόγιστο. Εκεί αλλάζουν τα πράγματα. Θα πούμε τότε πως οι γκέι «τα παίξανε» και λένε «κουλαμάρες».
Οι πιο πολλοί όμως συμβαίνει να γνωρίζουμε πως οι γκέι όχι μόνο τα έχουν τετρακόσια, αλλά σε μεγάλο ποσοστό είναι ταλαντούχοι και πανέξυπνοι άνθρωποι! Καταλήγω άρα να απορήσω ακόμα και με το ενδεχόμενο αυτό το σύνθημα να θεωρήθηκε από αυτούς που το ενέκριναν πως «διαβάζει» διπλά. Πως για τους γκέι σημαίνει «η Αθήνα είναι λεσβία» και για τους στρέιτ «η Αθήνα ανήκει στους γκέι».
Δυστυχώς όμως, το νοηματικό περιεχόμενο στην πρώτη περίπτωση είναι ευτελές, ενώ στη δεύτερη είναι πολεμικό. Σ’ αυτό το σημείο, θα ήθελα να σταθώ σε μερικά δευτερογενή, αλλά σημαντικά για το θέμα που θίγω εδώ στοιχεία, σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του γκέι μενταλιτέ. Οι γκέι λοιπόν υπήρξαν και δυστυχώς σε έναν βαθμό παραμένουν, κατατρεγμένοι. Έχουν υποστεί, εντελώς άδικα (κατ’ εμέ), διωγμούς και βαναυσότητες που ξεπερνούν κάθε φαντασία.
Και θεωρούνται (εσφαλμένα κατά τη γνώμη μου, αλλά δεν έχει σημασία τώρα αυτό) κοινωνική μειονότητα. Ας αναλογιστούμε πως ουσιαστικά συνιστούν το τρίτο φύλο. Η παιδεία μας, μας επιτρέπει να αντιμετωπίζουμε με ανοχή τα μύρια όσα τεχνάσματα των γυναικών προκειμένου να επιβιώσουν σ’ έναν κόσμο κατασκευασμένο από άντρες. Κάτι ανάλογο όμως συμβαίνει και με τους γκέι.
Στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν έχουν αναπτύξει, πολύ λογικά, συμπεριφορές και τρόπους σκέψης που ενίοτε απέχουν παρασάγγας από το πρότυπο του «μπεσαλή». Ομοίως, κάποιες στιγμές παρατηρούμε μερικούς απ’ αυτούς σε κρίσεις ίσως αξιοπρόσεκτης θρασύτητας ή ακόμα και ραδιουργίας. Η εξήγηση είναι αντίστοιχη. Σχετίζεται, θεωρώ, με την επιβίωσή τους.
Ας μην ξεχνάμε πως είναι ένα υποσύνολο ταλαιπωρημένων υπάρξεων, με πάγιο κοινό χαρακτηριστικό τους τις ακανθώδεις προσωπικές τους διαδρομές. Στην πραγματικότητα άρα, οι γκέι (στους οποίους πάντοτε εγώ περιλαμβάνω τις λεσβίες και όλες τις άλλες υποκατηγορίες) παρά το σκληρό, ανθεκτικό "περίβλημά" τους, είναι ευάλωτες, εύθραυστες ψυχές.
Κατ’ επέκταση, το ζήτημα της ευθύνης των αρχηγών (αρχηγών τυπικά ή άτυπα, αδιαφορώ) αυτής της ομάδας είναι κρίσιμο. Οι λάθος χειρισμοί στις δημόσιες σχέσεις της, τι άλλο μπορούν να κάνουν απ’ το να επιβαρύνουν μία ήδη βιωμένη, ενόσω μεγάλη δυσκολία; Δεν εννοώ φυσικά πως το έργο του επικοινωνητή σε τέτοιες περιπτώσεις είναι απλό. Κυρίως, γιατί ζούμε όλοι σε μία κοινωνία που περιγράφεται εξαιρετικά εύστοχα στο ανέκδοτο που ακολουθεί.
Ήταν μια γυναίκα
που ήθελε να αυτοκτονήσει.
Ανέβηκε λοιπόν σ’
έναν ουρανοξύστη και πήδηξε!
Καθώς έπεφτε όμως... μετάνιωσε κι άρχισε να φωνάζει:
- «Βοήθεια, βοήθεια!!!»
Στον πεντηκοστό όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα μου πάρεις μια πίπα;»
- «Ε όχι, κύριε, δεν τα κάνω εγώ αυτά!», είπε η γυναίκα.
- «Τότε πέσε να σκοτωθείς!», είπε αυτός και την άφησε.
Στον τριακοστό όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα μου τον παίξεις;»
- «Κύριε, δεν τα κάνω εγώ αυτά!», ξανάπε η γυναίκα.
- «Ούτε εγώ κάνω καλοσύνες τζάμπα!», είπε αυτός και την άφησε.
Στον δέκατο όροφο βγαίνει ένα χέρι από το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα κάτσεις σε μένα και στους τρεις φίλους μου που είναι μέσα;»
- «Όχι, δεν μπορώ να το κάνω αυτό!», ήταν η απάντηση της γυναίκας.
- «Οk, φιλάκια!», της είπε αυτός και την άφησε.
Στον πέμπτο όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο και την πιάνει:
- «Αχ κύριε, ό,τι θέλετε θα κάνω αν με σώσετε!!! Θα σας πάρω πίπα, θα σας τον παίξω, και θα κάτσω και σε ’σας και στους φίλους σας... Μόνο σώστε με!!!», εκλιπάρησε η γυναίκα.
- «Α, να χαθείς, πουτάνα!!!» είπε ο άντρας και την άφησε να πέσει...
Καθώς έπεφτε όμως... μετάνιωσε κι άρχισε να φωνάζει:
- «Βοήθεια, βοήθεια!!!»
Στον πεντηκοστό όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα μου πάρεις μια πίπα;»
- «Ε όχι, κύριε, δεν τα κάνω εγώ αυτά!», είπε η γυναίκα.
- «Τότε πέσε να σκοτωθείς!», είπε αυτός και την άφησε.
Στον τριακοστό όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα μου τον παίξεις;»
- «Κύριε, δεν τα κάνω εγώ αυτά!», ξανάπε η γυναίκα.
- «Ούτε εγώ κάνω καλοσύνες τζάμπα!», είπε αυτός και την άφησε.
Στον δέκατο όροφο βγαίνει ένα χέρι από το παράθυρο, την πιάνει και της λέει:
- «Αν σε σώσω, θα κάτσεις σε μένα και στους τρεις φίλους μου που είναι μέσα;»
- «Όχι, δεν μπορώ να το κάνω αυτό!», ήταν η απάντηση της γυναίκας.
- «Οk, φιλάκια!», της είπε αυτός και την άφησε.
Στον πέμπτο όροφο βγαίνει ένα χέρι απ’ το παράθυρο και την πιάνει:
- «Αχ κύριε, ό,τι θέλετε θα κάνω αν με σώσετε!!! Θα σας πάρω πίπα, θα σας τον παίξω, και θα κάτσω και σε ’σας και στους φίλους σας... Μόνο σώστε με!!!», εκλιπάρησε η γυναίκα.
- «Α, να χαθείς, πουτάνα!!!» είπε ο άντρας και την άφησε να πέσει...
