Στη δύση, η πρώτη μέρα του Δεκέμβρη σημαίνει πως ξεκινάει η τελική ευθεία για τα Χριστούγεννα. Η ημερομηνία αυτή στο καλαντάρι όμως σηματοδοτεί επίσης την έναρξη του χειμώνα και ίσως γι’ αυτό επελέγη και ως παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS. Της πανδημίας που σήμανε το τέλος του ελεύθερου έρωτα και που αντικατέστησε το «καλοκαίρι» της σεξουαλικής επανάστασης με «βαρυχειμωνιά»: με αρρώστια και με θάνατο.
Τα περσινά νούμερα είναι συγκλονιστικά! Σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας του AIDS. Οι εγγεγραμμένοι φορείς άγγιξαν τα τριάντα πέντε εκατομμύρια, ενώ μέσα στο χρόνο μολύνθηκαν ακόμα τρία εκατομμύρια άνθρωποι. Πιθανότατα δε, ο πραγματικός αριθμός των προσβεβλημένων ατόμων να είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που εμφανίζεται στα επίσημα στοιχεία.
Πολλοί πιστεύουν πως το AIDS «χτυπάει» μόνο τις φτωχές χώρες και εμάς στην Ευρώπη ελάχιστα μας αφορά. Τα πράγματα όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Είναι βεβαίως αλήθεια πως οι θάνατοι από τη συγκεκριμένη ασθένεια σημειώνονται στη συντριπτική πλειοψηφία τους στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Κι αυτό συμβαίνει γιατί, πολύ απλά, τα αντιρετροϊκά φάρμακα που απαιτούνται από ένα σημείο κι έπειτα για την παράταση της ζωής του οροθετικού ασθενούς είναι πανάκριβα και οι φτωχές χώρες δε διαθέτουν προγράμματα δημόσιας υγείας. Άνθρωποι όμως πεθαίνουν από AIDS παντού στη γη.
Άλλοι πιστεύουν πως ο ιός προσβάλλει μόνο όσους ανήκουν στις λεγόμενες «ομάδες υψηλού κινδύνου», π.χ. ομοφυλόφιλους, ναρκομανείς κτλ. Δεν ισχύει όμως κάτι τέτοιο. Υποψήφιοι για το κρεβάτι του πόνου είμαστε όλοι ανεξαιρέτως. Όλοι δηλαδή όσοι προηγουμένως έχουμε κυλιστεί στο κρεβάτι του πάθους. Το οποίο, πολύ εύκολα, εκτός από τη στιγμιαία ηδονή μπορεί να μας επιφυλάσσει λίγο αργότερα και αφάνταστη οδύνη.
Το ότι ο ασθενής που πάσχει από AIDS χάνει στο τέλος τη ζωή του, κατά τη γνώμη μου δεν είναι το πιο τραγικό απ’ όσα θα του συμβούν απ’ τη στιγμή που θα λάβει τη βαριά αυτή διάγνωση. Γιατί ο Γολγοθάς του αρχίζει αμέσως μόλις χαρακτηριστεί φορέας. Πολύ πριν νοσήσει δηλαδή το σώμα του, καταδικάζεται σε βασανισμό η ψυχή του.
Πως νιώθει άραγε ένας άνθρωπος, συνήθως νέος, όταν αναγκάζεται να κρύβεται από τους πάντες και τα πάντα; Και δικαιολογημένα κρύβεται, γιατί αυτός που φέρει τον HIV θεωρείται από την κοινωνία «ένοχος». Ένοχος επειδή απέκτησε τον ιό ενώ ηδονιζόταν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ένοχος γιατί δεν πρόσεχε ως όφειλε και περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο, ένοχος γιατί κινδυνεύουν τώρα κι άλλοι να κολλήσουν απ’ αυτόν.
Είναι τρομακτικό το ποσοστό του κόσμου που εξακολουθεί να πιστεύει πως ο HIV μεταδίδεται με την απλή συναναστροφή, από μια χειραψία, από ένα φιλί, από μια αγκαλιά, ή από ένα ποτήρι νερό που μοιράζονται δυο φίλοι. Δυστυχώς, οι άνθρωποι αρνούνται να απαλλαγούν από τις δεισιδαιμονίες τους. «Φύλαγε τα ρούχα σου...», σκέφτονται πολλοί, ακόμα κι αν γνωρίζουν την πραγματικότητα.
Και η πραγματικότητα είναι πως κατά την κοινωνική επαφή ενός υγιούς με έναν οροθετικό, αυτός που στ’ αλήθεια κινδυνεύει είναι ο δεύτερος, ακριβώς επειδή το ανοσοποιητικό του είναι αποδυναμωμένο και άρα μπορεί να αρρωστήσει από κάτι που ενδεχομένως να κολλήσει απ’ τον υγιή.
Ο μέσος άνθρωπος όμως προτιμάει να επιμένει, περισσότερο ή λιγότερο φανερά, πως ισχύει το αντίστροφο. Και δεν του πάει το μυαλό πως ίσως ο παλιός εκείνος φίλος με τον οποίο συναντήθηκε το απόγευμα και τον οποίο αγκάλιασε και φίλησε να είναι φορέας. Ή πως η ελκυστική συνάδελφος στο γραφείο, που την αγγίζει όποτε του δοθεί η ευκαιρία, πηγαίνει κάθε τόσο στο νοσοκομείο για την αντιρετροϊκή αγωγή της.
Γιατί βέβαια, η ζωή του HIV ασθενούς δε σταματάει μόλις γίνει η διάγνωση. Ούτε γράφει πουθενά στο μέτωπό του από τι πάσχει. Και τελικά, από την ώρα που μαθαίνει τα κακά μαντάτα μέχρι να αρρωστήσει μεσολαβεί ένα μεγάλο διάστημα. Μια δεκαετία, συχνά πολύ περισσότερο. Στο ενδιάμεσο, μόνο ο ίδιος γνωρίζει την αλήθεια, ο Θεός, το προσωπικό του νοσοκομείου όπου παρακολουθείται, κάνα-δυο πολύ στενοί φίλοι κι αν είναι τυχερός και κάποια μέλη της οικογένειάς του. Κατά τα άλλα, δείχνει εξίσου υγιής με την εποχή που δεν είχε ακόμα εγκατασταθεί ο ιός στο αίμα του.
Εν ολίγοις, το AIDS είναι πανταχού παρόν. Και είναι μια αρρώστια απειλητική για τη ζωή και μεταδοτική. Μεταδίδεται όμως με συγκεκριμένους τρόπους και μόνο μ’ αυτούς. Η σημερινή μέρα λοιπόν είναι μια καλή ευκαιρία να θυμηθούμε από τι κινδυνεύουμε στην πραγματικότητα. Ας σταματήσουν κάποτε οι οροθετικοί ασθενείς να ντρέπονται, να απομονώνονται, να διώκονται, με δυο λόγια να υποφέρουν. Αρκετά υποφέρουν, ή θα υποφέρουν στο μέλλον απ’ την ίδια την αρρώστια. Ας είμαστε άνθρωποι.
